اثر قند روی مغز شبیه کوکائین است - وبلاگ ساعتچی

به گزارش وبلاگ ساعتچی، در این مطلب اثرات مخرب قند بر حافظه، خلق و خو و ظرفیت ذهنی را می خوانید. بر اساس مطالعه ای روی تصویربرداری مغزی، روشن شد در افراد جوان با افزایش قند خون توانایی پردازشِ احساس لطمه می خورد.

وبلاگ ساعتچی | مغز بیش از هر ارگان دیگری در بدنِ انسان انرژی مصرف می نماید و گلوکز منبع اصلی سوخت آن است. اما در صورتِ مصرف بیش از حد قند چه اتفاقی می افتد؟ در این مورد خاص، مصرف بیشتر نتایج بهتری به همراه ندارد.

به گزارش وبلاگ ساعتچی ؛ مصرف بیش از حد قند هم به مهارت های شناختی و هم به خودکنترلی ما آسیب می رساند. در بسیاری از افراد، مصرف اندکی قند محرک افزایش میل مصرف آن است. قند در مرکز پاداشِ مغز اثرات شبه دارو ایجاد می نماید. به گفته دانشمندان غذا های شیرین همین طور غذا های شور و پرچرب می توانند اثراتی مشابه اعتیاد در مغز انسان به وجود آورند و موجب کاهش خودکنترلی، پرخوری و متعاقباً اضافه وزن شوند.

این محرک انسان های اولیه را به سوی مصرف غذا های پرکالری سوق داد که به بقاء آن ها به ویژه زمانی که غذا کمیاب بود یاری کرد. اما امروزه این محرکِ بدوی منجر به همه گیری چاقی و دیابت شده است. خصیصه های رفتاری و نوروربیولوژیکیِ ناشی از سوء مصرف مواد و پرخوری کاملاً شبیه به هم هستند و هم اکنون ایده اعتیاد به غذا قویاً بین دانشمندان مطرح است.

واکنش پاداشِ قند

غذا هایی با شاخص قند خون بالا مناطقی از مغز را فعال می نمایند که با واکنش پاداش مرتبط هستند و حس گرسنگی شدیدتری در انسان به وجود می آورند (در قیاس با غذا هایی با شاخص قند خون پایین). غذا هایی که سبب افزایش قند خون می شوند انگیزه اعتیادآوریِ بیشتری را در مغز به وجود می آورند.

شاخص گلیسمی (Glycemic Index یا GI): معیاری برای سنجش چگونگی تبدیل غذا های خاص به قند در بدن

محققان در مطالعه ای که در مجله آمریکایی تغذیه بالینی منتشر شد از شاخصِ گلیسمی برای آزمودن این فرایند استفاده کردند و دریافتند مصرف غذا هایی با GI بالا منجر به فعالیتِ مغزی بیشتر در نواحیِ مربوط به رفتارِ خوردن، پاداش و ولعِ خوردن می گردد.

اعتیاد به قند

مطالعات بیشتر در زمینه فعالیت مغز شواهدی را در تایید این ایده در اختیار دانشمندان قرار داده است که پرخوری سیستم پاداش مغز ما را تغییر داده و منجر به برانگیخته شدن حسِ پرخوری می گردد. تصور می گردد همین فرایند اساسِ تاب آوریِ مرتبط با اعتیاد باشد.

به مرور زمان، به مواد بیشتری برای رسیدن به یک سطح پاداشِ یکسان احتیاج است. پرخوری واکنش پاداش را ضعیف نموده و به تدریج اعتیاد به غذا های نه چندان مغذیِ غنی از شکر، نمک و چربی را تشدید می نماید.

محققان در مطالعه ای که در پلوس وان منتشر شد دریافتند غذا های شیرین می توانند از کوکائین اعتیادآورتر باشند. گرچه این تحقیقات روی حیوانات صورت گرفته است، اما حاکی از آنست که شیرینیِ بیش از حد می تواند از پاداش کوکائین پیشی بگیرد، حتی در افراد حساس شده به مواد یا معتاد به مواد.

چگونگیِ تاثیر قند بر حافظه

قندِ بیش از حد برای کل بدن مضر است. حتی یک مورد افزایش گلوکز در جریان خون می تواند برای مغز مضر باشد و منجر به عملکرد شناختیِ کاهش یافته و کمبود حافظه و توجه گردد. بعضی تحقیقات نشان داده است که مصرفِ زیاد قند سبب تورم در مغز و در نتیجه مسائل حافظه می گردد. سال 2016 مطالعه منتشر شده ای در مجله Behavioral Brain Research نشان داد نشانگر های التهابی در هیپوکامپِ موش های صحراییِ تغذیه شده با رژیم غذاییِ حاوی قند بالا وجود داشته که این مورد در موش های صحراییِ تغذیه شده با رژیم غذاییِ استاندارد مشاهده نشده است. با این حال خبر خوب اینست که این آسیب التهابیِ ناشی از قند ممکن است دائمی نباشد.

سال 2017 نتایج پژوهش دانشمندان در مجله Appetite حاکی از آن بود که آسیبِ وارد شده به حافظه در اثر مصرف زیاد قند را می توان با دنبال کردن یک رژیم غذاییِ کم قند با شاخص گلیسمی پایین معکوس کرد. یافته دیگری نیز نشان از این داشت که کاهش مصرف قند و افزودن اسید های چرب امگا 3 و کورکومین به رژیم غذایی حافظه کاری را بهبود می بخشد.

اثرات قند بر خلق و خو

قند بر خلق و خو نیز اثرگذار است. بر اساس مطالعه ای روی تصویربرداری مغزی، روشن شد در افراد جوان با افزایش قند خون توانایی پردازشِ احساس لطمه می خورد. مطالعه دیگری که در Diabetes Care منتشر شد خبر از این داد که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در زمان هایْپِرگلایْسیمیا (ازدیاد قند خون) شَدید دچار حس غم و اضطراب فزاینده ای می شوند.

محققان در یکی از بزرگ ترین مطالعات در حوزه ارتباط قند با افسردگی (تحلیل مصرف غذایی و خلق و خوی 23245 فرد) دریافتند مقدار بالای مصرف قند با بالا رفتن مقدار بروز افسردگی مرتبط است. در نتایج منتشرشده این مطالعه در مجله Scientific Reports در سال 2017 اشاره شد احتمال تشخیص اختلال روانی در کسانی که بیشترین مصرف قند را داشتند 23 درصد بیشتر از کسانی بود که کمترین مقدار قند را داشتند.

مصرف قند ظرفیت ذهنی را دچار اختلال می نماید

افزایش گلوکز خون به رگ های خونی آسیب می رساند. آسیب عروق خونیِ رگ علت اصلی عوارض عروقیِ دیابت است که منجر به مسائل دیگری از قبیل آسیب به رگ های خونی در مغز و چشم و ایجاد بیماری رتینوپاتی (شبکیه رنجوری) می گردد.

مطالعات صورت گرفته روی دیابتی ها (موارد ابتلای طولانی مدت) نشان دهنده آسیب مغزیِ پیش رونده منتهی به نقص در یادگیری، حافظه، سرعت حرکتی و دیگر عملکرد های شناختی می گردد. قرارگیری مکرر در معرض سطوح بالای گلوکز ظرفیت ذهنی را کاهش می دهد چرا که سطوح بالاتر HbA1c با درجه بالاتری از کوچک شدگی مغز مرتبط است.

حتی در کسانی که دیابت ندارند، مصرف زیاد قند با نمرات پایین تر در آزمون های عملکرد شناختی همراه بوده است. تصور بر اینست که این اثرات جانبی در نتیجه ترکیبی از قند خون بالا، فشار خون بالا، مقاومت به انسولین و کلسترول بالا ایجاد می شوند.

تحقیقات بیشتر نشان داده است رژیم غذایی غنی از قندِ افزوده فراوریِ فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز (BDNF) را کاهش می دهد، این ماده شیمیایی مغز برای شکل گیری حافظه نو و یادگیری ضروریست. سطوح پایین BDNF با دمانس و آلزایمر هم مرتبط است.

جمع بندی

همان طور که تحقیقات نشان می دهد، هرگونه قند اضافه شده به غذای ما خطرناک است. ما می توانیم با خوردن میوه های تازه به جای قند های تصفیه شده احتیاجمان را به خوراکی های شیرین رفع کنیم و از خطرات مصرف بیش از حد قند جلوگیری کنیم.

خوردن میوه تازه مزایای زیادی دارد، از جمله شیرینی رضایت بخشی همانند خوراکی های مملو از قند و فیبر، آنتی اکسیدان و مواد موثره گیاهیِ میوه که خطر ازدیادِ ناگهانیِ قند خون را کاسته و اثرات منفی آن را مسدود می نماید.

منبع: verywellmind