گزارش، نگاهی به تغییرات قانون اساسی گرجستان برای انتخابات پارلمانی سال 2020 - وبلاگ ساعتچی

به گزارش وبلاگ ساعتچی، در نتیجه اعتراضات ضدروسی اخیر در گرجستان، حزب حاکم این کشور با درخواست تجدید نظر در سیستم انتخاباتی موافقت نموده است.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ ساعتچی، آرچیل تالاکوادزه رئیس مجلس گرجستان جزئیات مربوط به لایحه حزب حاکم رویای گرجستان مبنی بر برگزاری انتخابات مجلسی در سال 2020 با یک سیستم رای گیری جدید را تشریح کرد.

در حال حاضر گرجستان دارای یک سیستم انتخابی مختلط است. انتخابات مجلسی گرجستان براساس دو شیوه نمایندگی اکثریتی و نمایندگیِ تناسبی برگزار می گردد. در نمایندگی تناسبی هر حزب به میزان درصدی که از آراء کلی به دست می آورد، کرسی های مجلس را از آن خود خواهد نمود. در این سیستم، 77 کرسی از 150 کرسی مجلسی به فهرست احزاب سیاسی اختصاص داده می گردد. 73 نماینده دیگر براساس آرای مردم انتخاب می شوند که به آن نمایندگی اکثریتی می گویند.

در اواخر سال 2017 حزب رویای گرجستان که در انتخابات سال گذشته و با شعار اصلاح قانون اساسی به پیروزی رسیده بود، لایحه اصلاحات قانون اساسی را تقدیم مجلس کرد. یکی از بخش های مهم این اصلاحات، اصلاح نظام انتخابات مجلسی بود. بر اساس پیشنهادات قرار بود که سیستم اکثریتی در انتخابات آینده حذف گردد. اما این امر با مخالفت 73 نفر از نمایندگان ائتلاف اکثریت که از این طریق وارد مجلس شده بودند روبرو شد. براین اساس حذف نظام اکثریتی و تبدیل آن به نظام مجلسی نسبیتی (با تعریف حداقل 5 درصد آرا) تا انتخابات مجلسی سال 2024 به تعویق افتاد و مقرر شد سیستم انتخابات سال 2020 مانند سابق اکثریتی و تناسبی با حد نصاب 3 درصد آرا خواهد بود. همچنین اضافه نمودن سیستم کرسی های اضافی که از آن با نام Bonus system یاد می گردد از دیگر محورهای اصلاحی در نحوه برگزاری انتخابات مجلسی بود. بر اساس این سیستم که قرار بود از سال 2024 اعمال گردد، حزبی که در انتخابات مجلس به پیروزی برسد غیر از کرسی های بدست آورده کرسی های اضافی که توسط احزاب شکست خورده که نتوانسته اند وارد مجلس گردد را نیز بدست خواهد آورد. تعویق اصلاح نظام انتخاباتی مجلسی تا سال 2024 موجب اعتراض احزاب مخالف گشت و آنرا مخالف با وعده های انتخاباتی حزب حاکم دانستند.

در تاریخ 20 ژوئن تظاهرات نیروهای مخالف دولت گرجستان در اعتراض به سفر هیات مجلسی روسیه به این کشور برای شرکت در مجمع بین مجلسی کشورهای ارتدکس در تفلیس به خشونت کشیده شد و در جریان آن 240 نفر مصدوم و 305 نفر نیز بازداشت شدند. در پی این تظاهرات اعتراض آمیز که طی چند روز گذشته به صورت متوالی ادامه داشت، ایراکلی کوباخیدزه رییس مجلس گرجستان استعفا کرد. یکی دیگر از خواسته های معترضین استعفای وزیر کشور گرجستان می باشد که دولت این کشور تن به این خواسته معترضان نداده است.

در نهایت حزب حاک رویای گرجستان اعلام نمود که آماده است تا انتخابات مجلسی سال آینده را تنها بر اساس سیستم انتخاباتی تناسبی با حد نصاب انتخاباتی صفر درصد برگزار کند. این امر یکی از خواسته های مهم معترضان بود که از تاریخ 20 ژوئن مشغول تظاهرات در خیابان های تفلیس بودند. بیدزینا ایوانیشویلی رئیس حزب رویای گرجستان در سخنانی گفت: امروز همه ما می بینیم که مردم خواهان تغییر هستند و آمادگی ما برای انجام انتخابات آینده بر اساس سیستم تناسبی، فرصت هایی را برای تغییرات سیاسی گسترده فراهم می نماید. مطالبات عمومی برآورده خواهد شد و کسانی که در 20 ژوئن اقدامات سازمان یافته خشونت آمیز انجام داده و نیز کسانی که از قدرت سوء استفاده نموده اند، جوابگو خواهند بود. آنچه ما را به تصمیم گیری در خصوص انتخابات ترغیب نموده است ، آرزو و اشتیاق جوانان ما برای شرکت در اداره کشور و مسئولیت پذیری است.

حد نصاب انتخاباتی صفر درصد به فرمول خاصی از شمارش آرا به هنگامی که در هر صورت یک مانع دفاکتو (غیررسمی و آنچه عملاً هست) وجود دارد، اشاره می نماید. در گرجستان حد نصاب انتخاباتی حدود 0.67 درصد است به این معنی که برای 0.67 درصد رایی که یک حزب کسب می نماید یک کرسی در مجلس وجود دارد.

آرچیل تالاکوادزه رئیس مجلس گرجستان در یک نشست خبری اعلام نمود که حزب حاکم با تغییر سیستم انتخاباتی موافقت نموده است. تالاکوادزه خاطر نشان کرد که حزب حاکم در لایحه خود به دنبال ایجاد یک سیستم دمکراتیک تر، متعادل تر و آرام تر، کاهش قطبی شدن جامعه و ایجاد فضای بیشتر برای همکاری و گفتگوهای اقتصادی است. وی اعلام نمود که تمامی 100 نماینده مجلس از حزب رویای گرجستان از سیستم رای گیری تناسبی در انتخابات مجلسی سال 2020 حمایت می نمایند. تالاکوادزه درباره موضوعاتی که در قانون جدید اصلاح خواهند شد، به موارد زیر اشاره نمود:

1. سیستم تامین اقتصادی احزاب با الگویی عادلانه تر و عینی تر جایگزین خواهد شد. حزبی که حداقل یک کرسی در مجلس به دست آورد، متناسب با آرای بدست آورده بودجه دریافت خواهد نمود.

2. هر حزبی که وارد مجلس می گردد، اگر از هر سه عضو در لیستش یک نامزد زن وجود داشته باشد، باز هم مبلغ 30 درصد بودجه اضافی دریافت می نماید.

3. پخش تلویزیونی آزاد به طور مساوی بین احزاب توزیع می گردد. در عین حال، هیچ حزبی حق انتقال زمان خود به حزب دیگری را ندارد. این قانون در مناظرات تلویزیونی نیز حکم فرما است.

4. کمیسسیون مرکزی انتخابات و هم چنین کمیسیون های ناحیه ها و بخش ها به مانند قبل از 13 عضو تشکیل می شوند. با این حال اپوزیسیون با تصاحب هفت کرسی از 13 کرسی اکثریت را در این کمیسیون ها بر عهده خواهند داشت.

5. نظارت و کنترل بر تامین اقتصادی کمپین های انتخاباتی موثرتر و شفاف تر خواهد شد و از روند بوروکراتیک آن ها کاسته خواهد شد.

6. احزاب سیاسی برای شرکت و ثبت نام در انتخابات نیازمند کسب امضای 5 هزار نفر هستند.

7. افراد معلولی که از جایگاه های چرخدار استفاده می نمایند حداکثر 6 روز پیش از برگزاری انتخابات می توانند یک منطقه مناسب برای رای گیری انتخاب نمایند و هر کمیسیون انتخابات نیز موظف است حداقل دو محل رای گیری مناسب این افراد مهیا کند.

8. قانون تایید اعتبار برگه های رای تنظیم خواهد شد و هر برگه رای در صورتی که بیش از یک مهر رای گیری نداشته باشد، اعتبار نخواهد داشت.

آرچیل تالاکوادزه در خاتمه تاکید نمود که حزب حاکم برای این اصلاحات سیاسی مهم دارای اراده و آماگی سیاسی است و این تغییرات نیازمند حمایت نیروهای اپوزیسیون و قبول مسئولیت از سوی آن ها است.

نیروهای اپوزسیون از اصلاحات پیشنهادی توسط حزب رویای گرجستان به شدت انتقاد کردند. لوان بژاشویلی از حزب جنبش اتحاد ملی وابسته به میخائیل ساکاشویلی گفت که اصلاحات پیشنهاداتی فضای انتخاباتی در این کشور را خشن تر و بدتر خواهد نمود. از نظر وی اصلاحات قانون انتخابات تحت دیکتاتوری حزب حاکم ضورت می پذیرد و طبیعتا این امر باعث بهبود اوضاع وخیم انتخابات نخواهد شد. اوتار کاخیدزه نماینده مجلس از حزب گرجستان اروپایی نیز معتقد است مسائل بسیار وجود دارد که نیازمند بحث و آنالیز است. وی گفت: پیغام اصلی ما به مردم این است که حزب حاکم رویای گرجستان از پیش شکست خورده است، اما ما باید به وسیله انتخابات صلح آمیز و دمکراتیک این حزب را از قدرت کنار بزنیم.

نخستین جلسه کارگروه اصلاحات انتخاباتی با حضور نمایندگان حزب حاکم، احزاب اپوزیسیون، جامعه مدنی و سازمان های بین المللی در تاریخ 13 ژوئن برگزار گردید. حزب رویای گرجستان آنالیز اصلاحات قانون اساسی را از تاریخ 1 ژوئیه در مجلس این کشور شروع نموده است. انتخابات آینده مجلسی گرجستان قرار است در اکتبر سال 2020 برگزار گردد.