زنانی که در دوره هخامنشی فعالیت مالی داشتند ؛ کدام زنان جیره خاص دریافت می کردند؟ ، بخشی از اطلاعات مربوط به زنان در الواح باروی تخت جمشید

به گزارش وبلاگ ساعتچی، می توان از الواح باروی تخت جمشید اینطور نتیجه گرفت که زنان دربار و غیردرباری هخامنشی در تمامی فعالیت مالی چه به عنوان سرپرست و چه به عنوان گروه های کارگری شرکت داشته اند.

زنانی که در دوره هخامنشی فعالیت مالی داشتند ؛ کدام زنان جیره خاص دریافت می کردند؟ ، بخشی از اطلاعات مربوط به زنان در الواح باروی تخت جمشید

وبلاگ ساعتچی - در شامگاه 8 مهرماه، 1783 لوح باروی تخت جمشید که بخشی از الواح هخامنشی امانت داده شده به موسسه شرق شناسی شیکاگو هستند پس از 80 سال از امریکا به ایران بازگشتند، این الواح گلی شامل اطلاعات زیادی در خصوص دوره هخامنشیان هستند. کارشناسان عنوان کردند که الواح این محموله تازه رسیده حاوی اطلاعاتی در موضوعات مختلف از جمله نقش زنان در دوره هخامنشیان است.

از کلیه الواح هخامنشی که 80 سال در اختیار موسسه شرق شناسی شیکاگو بوده مقالات و اطلاعات گسترده ای استخراج شده که در اختیار پژوهشگران واقع شده است. اطلاعات و محتوای الواح هخامنشی نه تنها برای پژوهشگران بلکه برای اغلب مردم بسیار جذابیت دارد.

مهرناز بردبار با استفاده از 3 منبع اطلاعاتی که 2 مورد از آنها گزارشات نوشته شده بر اساس الواح هخامنشی است، مقاله ای را در خصوص نقش مالی زنان در دوره هخامنشی نوشته است. این مقاله را که در بهار سال98 در فصلنامه پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و پاسارگاد منتشر شده است، در ادامه بخوانید.

منابع دست اولی که برای بحث درباره فعالیت های مالی زنان درباری و غیر درباری هخامنشی موجود است، متون الواح باروی تخت جمشید و تا حدودی هم متون بازرگانی موراشو است.

متون بابلی نوین در مجموعه موراشو اولین مدرک به خط میخی درباره زمین دار بودن یک زن درباری پارسی به نام پریساتیس است که املاک خود را به کشاورزان اجاره داده بود و مباشران وی مال الاجاره را جمع آوری می کردند. اشاره به املاک سلطنتی در الواح باروی تخت جمشید با عبارت یولهی یونینمر به معنی از ملک من تعیین می گشت.

متون زیادی وجود دارد که در آن به املاک زنی به نام آرتیستونه همسرشاه (داریوش) اشاره می گردد. الواح موجود نشان می دهد که آرتیستونه حداقل در 3 ناحیه پارسه، کوکانکان، متانان و میراندو/ اوراندوش ملک و مستغلات داشته است. بنا بر نوشته هالک آرتیستونه، مهری شخصی هم داشته که هالک در نوشته هایش از آن با عنوان مهر شماره 38 یاد می نماید. منابع یونانی و منابع خاور نزدیک شواهد فراوانی مبنی بر نظارت زنان درباری و منسوبان هخامنشی بر املاک خود دارند. این املاک در پارس، بابل، ماد و سوریه واقع بوده است.

طرحی از مهر شماره 38 متعلق به آرتیستونه همسر داریوش

این زنان شامل آرتیستونه و ایردبمه، آمسترسیس، آمیسیریا و پریساتیس و شاید داماسپیا بوده اند. ایردبمه و آمیسیریا جزئی از اعضای خاندان سلطنتی بوده اند و نه همسران شاه. اما معتبرترین منابع موجود مبنی بر فعالیت های اقتصای زنان هخامنشی را می توان در الواح باروی تخت جمشید یافت. در این میان ایردبمه یکی از زنان قدرتمند و دارای بالاترین مقام در میان زنان دربار هخامنشی است. آنطور که از نوشته های الواح باروی تخت جمشید به دست می آید نام ایردبمه نه تنها به عنوان زمیندار بلکه به عنوان زنی که نیروی کار بزرگی را در سرزمین پارس سرپرستی می نموده، ذکر شده است.

ایردبمه در فرمان هایش از مهر شماره 51، مهر مخصوص به خودش استفاده می نموده است. نام وی به دفعات در رابطه با گروه کارگرانش که در تیرازیش (شیراز امروزی) مستقر بوده اند، ذکر شده است. وی را به این دلیل عضو دربار هخامنشی می دانیم زیرا که هم ملک و املاک و هم مهر شخصی داشته است. حوزه فعالیت مالی ایربمه از شوش تا تخت جمشید است. الواح باروی تخت جمشید آگاهی جامعی از دامنه فعالیت های مالی ایردبمه و کارگرانش برای ما روشن می نماید.

منابع یونانی و منابع خاور نزدیک شواهد فراوانی مبنی بر نظارت زنان درباری و منسوبان هخامنشی بر املاک خود دارند. این املاک در پارس و بابل و ماد و سوریه واقع بوده است

ایردبمه بر نیروی کار وسیعی نظارت می نموده است. کارگران ایردبمه حتی به عنوان دریافت کننده جیره مخصوص به طور خاص در الواح بارو ذکر شده اند. این امر که مامورانی برای ایردبمه کار می نموده اند تاکیدی است بر استقلال موقعیت مالی وی.

مقایسه سهمیه غذای ایردبمه با آرتیستونه همسر داریوش اول نشان دهد که ایردبمه در دربار هخامنشی جایگاهی خاص داشته است. الواح بارو به روشنی هویت بانوان درباری را تعیین می نماید. اما در الواح بارو فقط از زنان درباری نام برده نشده است. مدارک بسیاری در میان این الواح وجود دارد که نشان می دهد که زنان غیردرباری بسیاری در فعالیت های مالی سرزمین پارسه فعالیت داشته اند و در متون الواح با نام شخصی شان به آن اشاره شده است.

در بحث الواح باروی تخت جمشید متعلق به گروه های کارگری زنان غیردرباری و بر طبق الواح خوانده شده توسط هالک می توان دو گروه کاری عمده را برای آنان در نظر گرفت، نخست پشپ که در نواحی پارسه و فهلیان مستقر بودند در راس پشپ یک زن به تنهایی وجود دارد که آراشرا پشابینه نامیده می گردد و مهم ترین ویژگی این گروه تلقی می گردد که یک زن به عنوان سرپرست در نظر گرفته شده است.

تمامی گروه پشپ تحت سرپرستی این زن (آراشرا) و شخص ناشناس دیگری بوده اند که هالک، مهر شماره 2 الواح بارو را متعلق به وی می داند.

کارگران پشپ بسیار ماهر بوده اند. هالک، آراشرا را شخص بزرگ، رئیس ترجمه نموده است. در مقابل گروه های کاری پشپ ها گروه کاری هرینوپ واقع شده است که سرپرست ندارند. گروه های کاری هرینوپ بر عکس پشپها جیره کمتری دریافت می کردند که برای زنان و مردان از 30 کوارت غله تجاوز نمی کرد. تفاوت عمده ای که بین پشپ و هرینوپ وجود داشت این بود که پشپها با خاندان شاهی سروکار داشته اند ولی هرینوپ ها اینطور نبودند.

بانوی هخامنشی سوار بر اسب

پشپ ها گروه مهمی از کارگران در اقتصاد شاهی تخت جمشید بوده اند. الواح باروی تخت جمشید حاکی از آن است که ما با گروه های کاری مختلف زن سروکار داریم که نشان می دهد کارگران علاوه بر آنکه دستمزد خود را به صورت جنس دریافت می کردند در بعضی موارد پول نیز دریافت می کردند. این گروه های کاری در سرتاسر نواحی تحت پوشش وجود داشته اند.

میزان جیره های دریافتی زنان بر اساس مهارت کارگران در یک شغل واحد تغییر می نموده است و در این روش پرداخت جیره های مختلف، زنان و مردان جیره یکسان دریافت می کردند. اگرچه جیره ویژه نیز به بعضی گروه های کارگری زنان داده می شد. به عنوان نمونه مادرانی که فرزند پسر به جهان می آورند جیره تعیین و خاص داشتند که بر طبق نظریه ماریا بروسیوس این امر را می توان نمود جامعه ای دانست که در آن پسران ادامه دهنده خانواده به شمار می آمدند. در نهایت می توان از الواح باروی تخت جمشید اینطور نتیجه گرفت که زنان دربار و غیر درباری هخامنشی در تمامی فعالیت مالی چه به عنوان سرپرست و چه به عنوان گروه های کارگری شرکت داشته و نمی توان آنها را به عنوان زنانی بدون هیچ نقش و هدف که تنها در کاخ ها زندگی می نموده اند در نظر گرفت.

منبع: چمدان

به "زنانی که در دوره هخامنشی فعالیت مالی داشتند ؛ کدام زنان جیره خاص دریافت می کردند؟ ، بخشی از اطلاعات مربوط به زنان در الواح باروی تخت جمشید" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "زنانی که در دوره هخامنشی فعالیت مالی داشتند ؛ کدام زنان جیره خاص دریافت می کردند؟ ، بخشی از اطلاعات مربوط به زنان در الواح باروی تخت جمشید"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید