10 فیلمی که طرفداران جوکر نباید از دست بدهند - وبلاگ ساعتچی

به گزارش وبلاگ ساعتچی، فیلم سینمایی جوکر از پدیده های سینما در سال 2019 میلادی بود. این اثر تاد فیلیپس به اولین فیلم با درجه بندی سنی R تبدیل شد که در سراسر جهان بیش از یک میلیارد دلار فروخت تا لقب پرسودترین فیلم ساخته شده براساس کتاب های کمیک را در تاریخ سینما به خود اختصاص دهد. در عین حال جوکر پیروز شد بیش از 15 برابر سرمایه اولیه خود بفروشد که نشان از پیروزیت تجاری برجسته این اثر سینمایی داشت.

در کنار پیروزیت تجاری جوکر سوژه بحث ها و جنجال های گسترده ای بود. گفت وگوهای گوناگونی هم درباره عناصر مختلف فیلم به جریان افتاد؛ از موسیقی به کار رفته در فیلم گرفته تا تاثیراتی که ممکن است بر مخاطب بگذارد. آیا با فیلمی طرف بودیم که مسائل ساختار فعلی جهان را در قالب یک پادآرمان شهر نشان می دهد یا با اثری روبرو شدیم که آنارشی و تخریب را تجویز می کند؟

جوکر در میان منتقدان هم نظرات مختلفی برانگیخت. بسکمک از منتقدان اروپایی فیلم را تحسین کردند و در عین حال جایزه مهمی چون شیر طلایی جشنواره بین المللی ونیز به این اثر سینمایی رسید. اما منتقدان انگلیسی زبان نگاه کمتر مثبتی به فیلم داشتند و گرچه 68 درصد آن ها (براساس نظرات ثبت شده در وبسایت راتن تومیتوز) فیلم را پسندیدند اما خیلی ها معتقد بودند نباید جوکر را شاهکار یا اثری درجه یک توصیف کرد.

به هر حال با وجود همه نکات مورد اشاره نمی توان این مساله را نادیده گرفت که جوکر به سرعت هواداران پر و پا قرصی پیدا کرد. مخاطبانی که فیلم را به شدت دوست دارند و از جزییات مختلف آن به وجد آمده اند. این مقاله بیشتر روی این دسته از هواداران متمرکز است و قصد دارد به این گروه فیلم های دیگری پیشنهاد بدهد. فیلم هایی که اگر جوکر را پسندیده اید احتمالا آن ها را هم دوست خواهید داشت و اساسا خوب است به عنوان یکی از هواداران جوکر حتما این آثار پیشنهادی را هم ببینید.

هشدار: ممکن است در فرایند معرفی فیلم ها بعضی از جزییات داستانی لو برود

1- سلطان کمدی (The King of Comedy)

فیلم سینمایی سلطان کمدی به کارگردانی مارتین اسکورسیزی با بازی هنرپیشه هایی چون رابرت دنیرو، جری لوئیس، ساندرا برنارد و دایان ابوت در سال 1983 اکران شد. فیلمی که از نگاه بسکمک از مجلات و منتقدان در میان بهترین آثار دهه 1980 قرار گرفته است.

سلطان کمدی روایتگر داستان روپرت پاپکین (با بازی رابرت دنیرو) کمدینی متوسط و مشتاق اما ناپیروز است که در زیرزمین خانه مادرش تمرین می کند. او امید دارد که در برنامه تلویزیونی که شب ها با اجرای جری لنگفورد (با بازی جری لوئیس) به روی آنتن می رود شرکت کند و تبدیل به یک ستاره گردد. وقتی روپرت جری را از دست یکی از هواداران دوآتیشه اش نجات می دهد جری به او وعده می دهد که در یک آزمون برای ورود به جهانی کمدین شدن شرکت کند گرچه به تدریج متوجه وعده دروغین او می گردد.

مارتین اسکورسیزی قرار بود در ابتدا تهیه کننده جوکر باشد اما به دلیل درگیر بودن در فیلم مرد ایرلندی نتوانست در این اثر سینمایی مسئولیت بپذیرد. اما با این وجود تاد فیلیپس کارگردان جوکر اذعان کرده است که اسکورسیزی در ساخت جوکر تاثیر عمده ای داشته و فیلم نامه جوکر با الهام دریافت از سلطان کمدی نوشته شده است.

برای اینکه ارتباط این دو اثر سینمایی روشن گردد اشاره به رابرت دنیرو در فیلم جوکر که نقش موری فرانکلین مجری یک برنامه تاک شو را به عهده داشت و نزدیکی او به شخصیت جری لنگفورد در فیلم سلطان کمدی کافی به نظر می رسد. هم چنین ارتباط بین نقش های آرتور فلک در جوکر و رابرت دنیرو در سلطان کمدی به عنوان شخصیت هایی که دغدغه پا گذاشتن در تلویزیون و رسیدن به شهرت داشتند شباهت مهم دیگر است. به هر حال به نظر می رسد که تماشای سلطان کمدی باید برای هواداران فیلم سینمایی جوکر پیشنهاد جذابی باشد. فیلمی که دیدنش از یک سو به شکل مستقل می تواند ارزشمند باشد و از سوی دیگر برای درک بهتر جوکر نقش نوعی مکمل را دارد.

2- شوالیه تاریکی (The Dark Knight)

فیلم سینمایی شوالیه تاریکی محصول سال 2008 میلادی است و توسط کریستوفر نولان کارگردانی شده است. در این اثر سینمایی که پرفروش ترین فیلم سال 2008 میلادی است بازیگرانی چون هیث لجر، مایکل کین، کریستین بیل، آرون اکهارت و گری اولدمن به ایفای نقش پرداخته اند. هیث لجر با بازی در نقش جوکر توانست جوایز متعددی از جمله جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، جایزه انجمن بازیگران فیلم برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و جایزه بفتای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کند گرچه زنده نماند تا این شهرت و جوایز او را در ادامه راستا حرفه ای همراهی کند.

شوالیه تاریکی دومین قسمت از سه گانه شوالیه تاریکی نولان است که بار دیگر به شهر گاتهام سیتی بازمی گردد. بتمن (با بازی کریستین بیل) آمار جرایم را با کمک ستوان جیمز گوردون (با بازی گری اولدمن) و دادستان هاروی دنت (با بازی آرون اکهارت) پایین آورده ست و شهر در آرامش نسبی است تا اینکه یک مغز متفکر تبه کار و جوان به نام جوکر به عنوان تهدیدی ویران کننده برای شهر گاتهام سیتی ظاهر می گردد و بتمن باید بزرگترین آزمون های روانشناختی و فیزیکی را برای جنگیدن با جوکر و برقراری عدالت در این راستا سخت از سر بگذراند.

وقتی صحبت از جوکر به میان می آید بحث برانگیزترین سوالی که بین هواداران شکل می گیرد این است که کدام جوکر بهتر و به یادماندنی تر بوده و کدام یک از بازیگران بهتر از پس نقش جوکر برآمده است؟ ممکن است بعضی از هواداران بازی جک نیکلسون را یادآور شوند و برای بعضی دیگر جرد لتو جوکر محبوب باشد.

اما با این وجود انکارناپذیر است که برای عمده علاقه مندان به این شخصیت هیث لجر در جایگاهی متفاوت و ویژه قرار داشت و احتمالا تا پیش از ساخته شدن فیلم جدید جوکر، لجر به شکل قاطعانه ای بی رقیب بود؛ هنرپیشه بزرگی که به بهترین شکل شرارت جوکر را مجسم می کند. بازی او یکی از فراموش نشدنی ترین و خارق العاده ترین بازی های سال های اخیر لقب گرفته است.

اما واکین فینیکس با بازی خود در نقش جوکر جان تازه ای به این شخصیت بخشید و به خاطر بازی در این نقش برنده جایزه اسکار شد. بازی فینیکس و توانایی او در ایفای نقش از جمله بحث های داغ سال 2019 بود. در میان مهم ترین دلایل دیدن فیلم سینمایی شوالیه تاریکی می توان به دیدن شخصیت جوکر از زاویه ای دیگر اشاره کرد. در واقع اگر از علاقه مندان به فیلم جوکر و شخصیت جوکر هستید احتمالا بدتان نیاید که از نگاه یک کارگردان دیگر همچون نولان هم به این شخصیت نزدیک شوید و در ضمنً به مقایسه دو بازی درجه یک بپردازید؛ هیث لجر فقید که ایفای نقشش در این اثر سینمایی به تدریج به یک افسانه فراموش نشدنی تبدیل شده و حضور واکین فینیکس که از نگاه تقریبا هر ناظری درخشان بوده و جوکر را دوباره برای مخاطبان زنده کرده است.

3- راننده تاکسی (Taxi Driver)

فیلم سینمایی راننده تاکسی اثر مارتین اسکورسیزی محصول سال 1976 میلادی است و از جمله بازیگران اصلی آن می توان به رابرت دنیرو، جودی فاستر، آلبرت بروکس، سیبل شفرد، هاروی کایتل اشاره کرد. در درجه اول اگر راننده تاکسی را تا به امروز ندیده اید بدون لحظه ای تردید سراغ این فیلم مهم تاریخ سینما بروید. در واقع مساله ارتباط فیلم با جوکر موضوعی ثانویه است و باید تاکید کنیم راننده تاکسی از آن دست فیلم هایی نیست که بگردد به این سادگی ندیده باقی بگذارید. راننده تاکسی از نظر بسکمک از منتقدان در میان بزرگترین آثار تاریخ سینما جا گرفته است؛ اثری که پیروز شد در جشنواره بین المللی فیلم کن جایزه نخل طلا را به خود اختصاص دهد و در بین چندین فهرست از بهترین فیلم های تاریخ سینما جا خوش کرده است.

تراویس بیکل (با بازی رابرت دنیرو) عضو سابق نیروی دریایی در جنگ ویتنام و دچار بی خوابی مزمن است. او برای مقابله با بی خوابی شب ها به عنوان راننده تاکسی کار می کند. تراویس قادر نیست با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند؛ او که در اولین ارتباط عاطفی با زنی به نام بتسی شکست می خورد با شهری روبرو است که در نوعی انحطاط و فساد فرورفته. تراویس که گویا از زندگی شهری مدرن اخراج شده به تنهایی تصمیم می گیرد شهر را از فساد پاک کند.

همانطور که پیشتر درباره فیلم سلطان کمدی اشاره کردیم مارتین اسکورسیزی یکی از اصلی ترین چهره های الهام بخش در ساخت فیلم سینمایی جوکر بوده است. راننده تاکسی صحنه معروفی دارد که تراویس را در حال حرف زدن با خودش در آینه نشان می دهد درحالیکه تفنگی در دست دارد. در فیلم سینمایی جوکر آرتور فلک نیز در صحنه ای مشابه روبروی آینه با تفنگی ایستاده و گویی با فردی که دیده نمی گردد حرف می زند.

هر دو فیلم بسیار بحث برانگیز بوده اند. بسکمک از مردم واهمه داشتند که جوکر الهام بخش جنایاتی واقعی گردد همان طور که راننده تاکسی چنین اتفاقی را رقم زد؛ جان وارنوک هینکلی در سال 1981 دست به ترور نافرجام رونالد ریگان رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا زد. او غرق در شخصیت جودی فاستر (در فیلم راننده تاکسی) شده بود و می خواست با انجام این عمل به او ادای احترام کند.

به هر حال راننده تاکسی علاوه بر اینکه به تنهایی فیلم مهمی است از سرچشمه های کلیدی در درک فیلم سینمایی جوکر است.

4- مردی که می خندد (The Man Who Laughs)

فیلم سینمایی مردی که می خندد اقتباسی است از رمانی با همین نام نوشته ویکتور هوگو که داستان زندگی جوئین پلین را در سال 1690 روایت می کند. جوئین پلین پسر دشمن یک شاه فاسد به نام شاه جیمز است. پدر جوئین پلین نجیب زاده ای مغرور است که از بوسیدن دست شاه امتناع می ورزد. شاه او را اعدام می کند و دستور می دهد بر روی صورت پسر او یعنی جوئین پلین نقش دائمی یک خنده مضحک را حک کنند.

این اثر سینمایی صامت و رمانتیک در سال 1928 به کارگردانی پول لنی و با حضور بازیگرانی چون کنراد وایت، ماری فیلبین، استارت هولمز، جرج سیگمن و جوزفین کرول ساخته شد. دلیل اصلی نام بردن از این اثر سینمایی در این مقاله این است که به گفته تاد فیلیپس فیلم سینمایی مردی که می خندد تاثیر شگرفی در الهام دریافت و ساختن جوکر برای او و اسکات سیلور به عنوان نویسندگان فیلم داشته است. در واقع فیلم سینمایی مردی که می خندد تا حد زیادی خاستگاه خلق شخصیت جوکر بوده و برای هواداران جوکر ضروری است که تماشای این اثر سینمایی را در برنامه خود قرار دهند.

5- کریستین (Christine)

فیلم سینمایی کریستین به کارگردانی آنتونیو کامپوس محصول سال 2016 میلادی و بر اساس داستان زندگی واقعی کریستن چابوک خبرنگار و گزارشگر تلویزیون در دهه 1970 میلادی ساخته شده است.

کریستین چابوک (با بازی ربکا هال) به برقراری عدالت اجتماعی علاقه مند است و درحالی که برای پیشبرد حرفه خود تلاش می کند با افسردگی ها و ناامیدی های گوناگونی هم دست و پنجه نرم می کند. در دهه هفتاد یک کارمند زن با چالش های زیادی روبه رو بوده و به زودی کریستین به دلیل تلاش هایش برای رسیدن به ترفیع شغلی و هم زمان بی نظمی در زندگی شخصی اش دچار مسائلی می گردد.

مانند آرتور فلک در فیلم سینمایی جوکر، کریستین نیز به طور مداوم نادیده گرفته می گردد. فیلم سینمایی کریستین مانند جوکر اثرات مخربی که افسردگی در پی دارد، پیچ وخم هایی که فرد افسرده با آن دست به گریبان است و رفتارهایی که با چنین فردی می گردد را نشان می دهد. این اثر سینمایی هم چنین وسواس رسانه ها را درباره به تصویر کشیدن مردم و بدنام کردن آن ها نمایش می دهد.

عجیب تر از همه این ها خاتمه شوکه کننده فیلم است. خاتمهی که بی شباهت به یکی از صحنه های جوکر نیست و ارتباطی اساسی با یکی از مضامین فیلم سینمایی جوکر دارد.

6- لوگان (Logan)

فیلم سینمایی لوگان به کارگردانی جیمز منگولد محصول سال 2017 میلادی است. لوگان بر پایه کتاب لوگان مرد سال دیده نوشته مارک میلر و تصویرگری استیو مک نایون ساخته شده است. داستان فیلم روایتی است از سال 2029 که گونه های جهش یافته در حال مرگ هستند. لوگان (با بازی هیو جکمن) خسته و سال خورده زندگی آرامی را در پناهگاهی دورافتاده پیش گرفته است و به عنوان راننده پول کمی را برای امرار معاش به دست می آورد.

در این زندگی در تبعید کالیبان (با بازی استیون مرچنت) و پرفسور ایکس که درگیر بیماری و در حال مرگ است با او همراه هستند. تا اینکه لورا (با بازی دافنه کین) به لوگان پناه می آورد تا امنیتش حفظ گردد. لورا کودک جهش یافته ای است که توسط دانشمندان تحت تعقیب است. لوگان در تلاش برای حفاظت از لورا با نیروهای تاریک و شخصیت شروری که در گذشته او را می شناخته روبرو می گردد.

برای کسانی که به فیلم های کمیک جهان های مارول و دی سی عادت کرده بودند جوکر روح تازه ای بود از یک فیلم تاریک، پوچ گرایانه و دارای یک سبک خاص. لوگان هم فیلم دیگری از فیلم های کمیک بوکی است که از فرمول معمول دور شده و فضای تاریک تر و تجربه ای جدیدتر برای تماشاگران دارد.

در فیلم سینمایی جوکر یک شخصیت افسرده را در حال تبدیل شدن تدریجی به شخصیتی دیگر می بینیم. فیلم سینمایی لوگان هم به همان روش تغییر یک مرحله از زندگی شخصیت لوگان به مرحله ای جدید را نشان می دهد. فیلم سینمایی لوگان از بهترین فیلم های سال 2017 میلادی است و بدون شک هواداران جوکر به همان اندازه از تماشای این اثر سینمایی درخشان هم لذت خواهند برد.

7- گلادیاتور (Gladiator)

امپراتور مارکوس آئورلیوس مرده است. با مرگ او امپراتوری رم به هرج ومرج و بی نظمی دچار می گردد. پسرش کومودوس به تخت امپراتوری می نشیند و دستور اعدام مشاور مورد اعتماد پدرش مارکوس و ژنرال ماکسیموس را صادر می کند. مارکوس می گریزد و اسیر زرخرید بازرگانان می گردد. او به اجبار به یک گلادیاتور تبدیل شده و تصمیم می گیرد با این شکوه تازه به دست آورده خود به جنگ علیه حکومت کومودوس برود.

نام بردن از گلادیاتور در این مقاله بیشتر به دلیل بازی واکین فینیکس است؛ ایفای نقشی که نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. واکین فینیکس برای بازی در جوکر جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد. تماشای ایفای نقش یک شخصیت شرور دیگر، اگر چه بسیار متفاوت، توسط واکین فینیکس تجربه ای تماشایی خواهد بود.

این بازیگر توانمند در نقش کومودوس بسیار درخشید به شکلی که تا امروز چندین بازیگر از او در ایفای نقش هایشان الهام گرفته اند؛ از جمله جک گلیسون برای نقش جافری باراتئون و ایوان ریان در نقش رمزی بولتون در سریال بازی تاج و تخت.

برای هواداران واکین فینیکس قطعا تماشای سایر فیلم های او لذت بخش است اما گلادیاتور یکی از بهترین پیشنهادها در این حوزه است چرا که علاوه بر بازی پیروز فینیکس اساسا فیلم هیجان انگیز و پرکششی است که اگر تا به امروز فرصت دیدنش را نداشته اید بهتر است هر چه سریعتر سراغش بروید.

8- بعدازظهر سگی (Dog Day Afternoon)

فیلم سینمایی بعدازظهر سگی بر اساس یک داستان واقعی در یک بعدازظهر گرم تابستان در نیویورک ساخته شده است. کارگردان این فیلم برجسته در تاریخ سینما سیدنی لومت است و از جمله بازیگران فیلم می توان به آل پاچینو، جان کازال و کریس ساراندون اشاره کرد.

کمی قبل از بسته شدن یک بانک، دو دوست به نام های سانی (با بازی آل پاچینو) و ساول (با بازی جان کازال) به قصد سرقت وارد بانک می شوند. سانی به قصد تهیه پول برای عمل جراحی معشوقش این تصمیم را گرفته اما کارها به درستی پیش نمی رود و عملیات سرقت به گروگان گیری و فاجعه ای می انجامد که به زودی به عموم رسانه ها هم کشیده می گردد.

بعدازظهر سگی فیلم دیگری است که تاد فیلیپس از آن برای ساخت جوکر الهام گرفته است. فیلیپس خود به این موضوع اشاره می کند که بعد از ظهر سگی به خوبی نشان می دهد چگونه ضد قهرمان ها می توانند در دل ها جای بگیرند. این اثر سینمایی نشان می دهد چطور کسانی که در ظاهر نظم و امنیت را مختل کرده اند ممکن است همچون قهرمان هایی محبوب جلوه کنند.

در عین حال بعدازظهر سگی هم شخصیتی را نشان می دهد که بر اساس تفسیرهای اجتماعی که روی او سایه افکنده است تغییر می کند. تاد فیلیپس و اسکات سیلور می خواستند فیلمی شبیه بعدازظهر سگی در فضای کمیک بوکی بسازند. در واقع فضای آثار کمیک بوکی می توانست به آن ها منابع و مخاطب بیشتری در صنعت فعلی سینمای هالیوود بدهد.

9- برهنه (Naked)

اگر از فضای پوچ گرایانه و تاریک فیلم جوکر لذت برده اید تماشای فیلم سینمایی برهنه اثر مایک لی را از دست ندهید. این اثر سینمایی با فضای تاریک و تماشایی داستان مردی را روایت می کند که در تاریکی زندگی اش سرگردان است.

دیوید تیولیس در نقش جانی شخصیتی ناسالم و بیمارگونه دارد و برای ارتباط با مردم از روش های خشونت آمیز استفاده می کند. این شخصیت بی شباهت به آرتور فلک نیست. آرتور نهایتا برای روبرو شدن با اطرافیانش به خشونت متوسل می گردد؛ اطرافیانی که احساس می کند با او به درستی رفتار نکرده اند. برهنه اثر سینمایی دیگری است که در آن شخصیت اصلی فیلم بازی برجسته و توجه برانگیزی ارایه می دهد و تماشاگران را در جدال میان احساساتی چون انزجار و همدلی قرار می دهد. شخصیت هایی مثل آرتور و جانی احتمالا باید احساس تنفر به بیننده بدهند اما به دلایلی سمپاتی برانگیزند و تماشاگر با آن ها احساس همدلی دارد.

بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که دیوید تیولیس و مایک لی برای فیلم سینمایی برهنه در جشنواره فیلم کن به ترتیب برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین کارگردانی شدند.

10- شبکه (Network)

فیلم سینمایی شبکه به کارگردانی سیدنی لومت محصول سال 1976 میلادی است و بازیگرانی چون فی داناوی، ویلیام هولدن، پیتر فینچ و رابرت دووال در آن به ایفای نقش می پردازند.

هوارد بیل (با بازی پیتر فینچ) یک مفسر خبری حرفه ای مجبور می گردد بعد از بیست وپنج سال سابقه کاری از شغلش کناره گیری کند. او که جهانی خود را در شبکه تلویزیونی و شغلش محصور کرده است در پی این موضوع اعلام می کند که در آخرین برنامه اش در تلویزیون اقدام به خودکشی خواهد کرد. با این خبر آمار تماشاگران برنامه تا حد زیادی بالا می رود و رییس شبکه تصمیم می گیرد از روش هایی که مردم را عصبانی می کند و هرج ومرج را افزایش می دهد برای پیشرفت برنامه اش استفاده کند.

فیلم سینمایی جوکر در مورد رسانه و نقشی که در زندگی ما بازی می کند نقطه نظرات جالبی را ارایه می کند. رسانه با انگشت نما کردن جوکر به او در شکل گیری شخصیتی که خشونت می ورزد کمک می کند و از طرف دیگر او این توانایی را پیدا می کند که از طریق تریبون یافتن در رسانه در ایجاد یک شورش اجتماعی یا حتی نوعی انقلاب سهمی پررنگ ایفا کند.

فیلم سینمایی شبکه نگاهی عمیق به حوادثی دارد که می توانند به طور ناگهانی در رسانه رخ دهند و اینکه چطور این حوادث ممکن است هرج و مرج های غیر قابل کنترلی ایجاد کنند. در واقع می توان ادعا کرد که این موضوع شبیه صحنه حضور آرتور در برنامه موری فرانکلین است. حادثه ای که روی آنتن زنده اتفاق می افتد اما به جرقه ای برای شکل گیری یک انقلاب و شورش تبدیل می گردد.

فیلم سینمایی شبکه توانست سه جایزه از چهار جایزه اسکار بازیگری را در بخش های بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش مکمل زن از آن خود کند.