مجموعه مقالات فریدن شناسی در کتاب پرتیکان باستان - وبلاگ ساعتچی

به گزارش وبلاگ ساعتچی، پرتیکان باستان نام کتابی برگرفته از یک همایش منطقه ای است که در آن مجموعه مقالات ارسالی با موضوع تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و مشاهیر فریدن، واقع درغرب استان اصفهان گردآوری و به چاپ رسیده است.

به گزارش وبلاگ ساعتچی به نقل از ایرنا، پرتیکان نام باستانی فریدن، دیار پاری تاکن ها همان مردمان دلیر و شجاعی است که در تاریخ کهن خود برعلیه آشوریان با پنج قبیله دیگر، اتحادیه معروف مادها را تشکیل دادند. به گواهی تاریخ، فریدن در زمان هخامنشیان ایالتی مهم، آباد و پررونق بوده است و تنها جاده آپادانا به شوش- پایتخت زمستانی هخامنشیان از این منطقه عبور می نموده است. در زمان ساسانیان فریدن دارای شهرها و روستاهای زیادی بوده که شاپور آباد مهمترین این مناطق به شمار می آمده است و بنای آن رابه شاپور دوم ساسانی نسبت می دهند، در زمان صفویان این منطقه عمران و آبادی بیشتری یافت، در این زمان شاه عباس ارمنیان را از ترکمنستان کوچ داده و در بعضی از مناطق ایران از جمله در فریدن ساکن کرد.

بعد از انقراض پارت ها و در دوره های بعد تسلط اعراب بر ایران، دوباره نام پریدون به لحاظ شایسته سالاری بر سر زبان ها افتاد. به دلیل آن که در زبان عربی حرف پ وجود ندارد، کلمه پریدون به فریدون و کم کم به فریدن تبدیل شده است. بنابراین کلمه فریدن از همان پریدون گرفته شده که به معنای پری بدان یا فرشته خصال ِبی مانند است.

به گفته مورخان، فریدن تغییر یافته نام فریدون و زادگاه کاوه آهنگر است، دیاری با خصوصیات اجتماعی که به سرزمین شش قوم معروف است.

مولف در فروردین سال 1388، 28 مقاله ارسالی به همایش پرتیکان باستان را در فصل های جداگانه و بر اساس موضوع طبقه بندی نموده است. سپس آنها را پس از تنظیم و ویرایش به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان تحویل می دهد. صدور مجوز کتاب نزدیک به یک سال زمان می برد.

پس از مقدمه، فصل دوم مجالی برای باز کردن صندوقچه اسرار تاریخ فریدن است چرا که از لشگرکشی های آقامحمدخان قاجار تا حمله افغان ها و کوچ بختیاری های دلیر کوهستان سخن می گوید. در میان سطرهای این بخش می توان تمدن هفت هزارساله فریدن را با تمام وجود لمس کرد.

مولف در فصل سوم کتاب به معرفی مشاهیر و بزرگان فریدن می پردازد. کاوه آهنگر، شیخ ابوسلیمان دارانی و دکتر محمد حسین مشایخی در لا به لای صفحات این بخش به چشم می آید.

طبیعت و جغرافیای فریدن عنوان فصل چهارم کتاب است که در آن مجموعه مقالاتی در مورد سد زاینده رود، گیاهان دارویی، آب، هوا و زمین آمده است. کشت و پرورش گل، درختان میوه و نهال میوه های سردسیری از توانمندی های فریدن در بخش باغداری معرفی شده است.

ظرفیت های فریدن در بخش اقتصاد و کشاورزی عنوان مقالاتی است که در فصل بعدی کتاب به آن پرداخته شده است.

مجموعه مقالات درباره هنرهای دستی پرتیکان باستان و آداب و رسوم گرجیان در فصل ششم آمده است. جشن محصول، جشن نوروز، چهارشنبه سوری و کهن آیین های ازدواج رازهای غنی از فرهنگ مردمان این خطه را بازگو می نماید. در این فصل، هنرهای دستی فراوان از جمله نجاری، چاروق دوزی، بنایی، ذغال سازی، خشت اقتصادی، تنورسازی، رنگرزی، جاجیم بافی، قالی بافی، چاقوسازی، قاشق سازی، مشته بافی، چوقه بافی، مشک دوزی، اسپند دوزی به اهالی این خطه نسبت داده شده که گواهی است بر ذوق زنان و مردان چیره دست فریدن بزرگ.

مولف پایان در فصل آخر به معرفی مزیت های فریدن برای توسعه از جمله گردشگری می پردازد. موضوعی که امروز نیز بسیاری از صاحبنظران بر آن تاکید می نمایند.

در بخشی از کتاب از قول مرحوم استاد وحید دستجردی آمده است: هیچ بلوکی در دوره هرج و مرج، به اندازه فریدن مورد غارت و تاخت و تاز واقع نشده است و تا این درجه از حقوق اجتماعی محروم نمانده است ...، جمله ای که وصف روشنی از این روزهای فریدن پس از گذر از فراز و فرودهای بسیار است.

در چند برگ انتهای کتاب تصاویر زیبایی از طبیعت، میراث فرهنگی، شخصیت ها و تلاش و معاش مردمان فریدن آمده است، ابتدای آن هم نوشته شده: ما نمانیم و عکس ما ماند/ گردش روزگار برعکس است!

این کتاب به تلاش اقبال صالحی در سال 1392 در شمارگان هزار نسخه از سوی انتشارات سرو چمان با حمایت ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان های فریدن، فریدونشهر، چادگان به چاپ رسید.

در زمان حاضر، وجود دست کن های شهر دامنه، شهر زیر زمینی 4 طبقه در روستای موغان و انواع کلیساها و بناهای تاریخی، منطقه نمونه گردشگری به نام های دره بید بالا و تفرج گاه های پلاسجان، تنوع زیستی و فرهنگی روستاها، مناظر طبیعی بکر، رودخانه ها، کوه ها و چشم انداز بی نظیر باغ ها و تاکستان های این دیار در کنار رویش سخاوتمندانه انواع گیاهان دارویی، تنوع غذاهای محلی از آش و شوربا تا نان و پارنج، و سوغات پر هوادار از جمله لبنیات خوش طعم و اصیل از ظرفیت های مهم فریدن است.

فریدن با وسعتی حدود 1100 کیلومتر مربع از شهرستانهای غرب استان اصفهان است که از شمال به شهرستان خوانسار، از جنوب به شهرستان چادگان و فریدونشهر، از شرق به شهرستان تیران و کرون و از غرب به شهرستان بوئین میاندشت محدود می گردد. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و زنده رود و دو شهر به نام های داران و دامنه، 5 دهستان و 28 روستا است.

فریدن با جمعیت بیش از 49 هزار نفر در 140 کیلومتری غرب اصفهان واقع است.