سطوح طبیعی اکسیژن در خون - وبلاگ ساعتچی

به گزارش وبلاگ ساعتچی، سطوح طبیعی اکسیژن، حاکی از اندازه اکسیژن موجود در خون است. در این مقاله به جزئیات اندازه معمول اشباع اکسیژن به هنگام شب در بچه ها و در حین خواب اشاره شده است.

سطوح اکسیژن نشان دهنده میزان اشباع اکسیژن در خون است و شاخصی مهم از عملکرد ریه ها به شمار میرود و بعلاوه به میزان هموگلوبین در بدن اشاره دارد. بیشتر اکسیژن موجود در بدن از طریق سلولها یا گلبولهای قرمز خون حمل می گردد، به گونه ای که این گلبولها اکسیژن را از ریه یا شش ها دریافت نموده و آن را به تمام نقاط بدن می رسانند. بدن از نزدیک میزان اکسیژن خون را کنترل می کند تا آن را در یک محدوده خاص حفظ نماید، به طوری که میزان اکسیژن کافی برای احتیاجهای هر سلول موجود در بدن وجود داشته باشد. سطح اکسیژن خون یک فرد نشان دهنده میزان عملکرد بدن در توزیع اکسیژن از ریه ها به سلولها است و این امر برای سلامت افراد دارای اهمیت است. عوامل خارجی و داخلی بسیاری وجود داشته که می توانند بر سطوح اکسیژن موجود در خون تأثیر بگذارند. این عوامل تغییر در پی هاش (pH) خون، وجود یا عدم وجود عفونت، وجود بیماری تنفسی و از آن جمله را شامل می گردد. حتی ارتفاعی که فرد در آن زندگی می کند نیز می تواند بر میزان اکسیژن خون او تأثیر بگذارد.

بیشتر بچه ها و بزرگسالان احتیاجی به آنالیز میزان اکسیژن خون خود ندارند. در واقع بسیاری از پزشکان تنها در صورتی آن را آنالیز می نمایند که شما علائمی از وجود یک مشکل در بدن همچون تنگی نفس یا درد قفسه سینه را از خود نشان دهید.

افرادی که مبتلا به عوارض مزمن هستند احتیاج است میزان اکسیژن خون آنها کنترل و آنالیز گرددبا این حال، افرادی که مبتلا به عوارض مزمن هستند احتیاج است میزان اکسیژن خون آنها کنترل و آنالیز گردد. این عوارض آسم، بیماری قلبی و بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) را شامل می گردد.

سطح طبیعی اکسیژن در خون

سطح اکسیژن مابین 95 تا 100 درصد، در بیشتر افراد طبیعی در نظر گرفته می گردد. چنانچه سطح اکسیژن در این محدوده قرار داشته باشد، سطحی مطلوب جهت برخورداری از عملکرد منظم و صحیح سلول ها تلقی می گردد. سطوحی کمتر از 95% جای نگرانی داشته و انجام معاینه یا گرفتن آزمایش از طریق پرسنل پزشکی را می طلبد. سطح طبیعی اکسیژن خون یک فرد در طول خواب کمی کمتر از حد معمول است. به این علت که فرد در هنگام خواب چون هیچ فعالیت بدنی انجام نمی دهد، میزان اشباع اکسیژن خون او پایین می آید. با این حال، برخی از افراد دچار افت ناگهانی و غیر طبیعی در سطح اکسیژن خون خود می شوند. این امر منجر به بروز نوعی عارضه تحت عنوان آپنه خواب یا ایست موقتی تنفس می گردد. در این عارضه فرد به هنگام شب دچار تنگی نفس شدید شده، به قدری که خواب او مختل و با آشفتگی از خواب بیدار می گردد.

میزان گیری سطح اکسیژن خون

میزان اکسیژن موجود در بدن را می توان به دو روش میزان گیری نمود. متداول ترین روش انجام آزمایش خون است. این آزمایش تحت عنوان آزمایش گازهای خون شریانی یا ABG شناخته شده و با گرفتن خون از رگ انجام می گردد و سپس خون به یک آزمایشگاه تحقیقاتی فرستاده شده و در آنجا مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این آزمایش به میزان گیری میزان اکسیژن و دی اکسید کربن موجود در خون و بعلاوه میزان اسیدیته و pH خون فرد یاری می کند. دستگاه پالس اکسیمتر یا پالس اکس (pulse ox) که معمولاً در کلینیک ها و بیمارستانها در طول جراحی و مراقبتهای بعد از عمل مورد استفاده قرار می گیرد، دستگاهی است که با یاری یک سنسور نوری که بر روی نوک انگشت فرد قرار داده می گردد، سطح اکسیژن موجود در خون را میزان گیری می کند.

گرچه استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر نسبت به آزمایش ABG، آسان تر، سریع تر و بدون درد است، اما به میزان آزمایش خون دقیق نمی باشد. این امر به علت آن است که دقت این دستگاه می تواند تحت تأثیر عواملی مانند تمیز نبودن انگشت، وجود لاک بر روی ناخن و گردش خون ضعیف به دستها یا پاها و غیره قرار گیرد.

سطوح طبیعی اکسیژن خون عموماً حاکی از اشباع اکسیژن است که بطور ساده تحت عنوان sats شناخته می گردد و درصد نقاط اتصال هموگلوبین که در جریان خون وجود دارد و از طریق اکسیژن اشغال می گردد را میزان گیری می کند. هنگامی که فشار جزئی اکسیژن وجود داشته باشد، در بیشتر نقاط هموگلوبین اکسیژن زدایی صورت می گیرد. بر طبق منحنی تفکیک اکسیژن ـ هموگلوبین در حدود 90 درصد، اشباع اکسیژن افزایش یافته و به 100% نزدیک می گردد. هر میزانی کمتر از 90% به هیپوکسی یا کاهش اکسیژن بافت می انجامد. این شرایط عموماً به هنگام سیانوز رخ می دهد، در سیانوز رنگ پوست آغاز به تغییر نموده و به رنگ کبود درمی آید. با این وجود، اشباع اکسیژن همواره به طور مستقیم اکسیژن رسانی به بافت را منعکس نمی کند.

نکته: هموگلوبین پروتئینی است که در گلبولهای قرمز خون وجود داشته و وظیفه حمل اکسیژن و دی اکسید کربن در خون را برعهده دارد.

این روش که برای میزان گیری سطوح اشباع اکسیژن در کودک مورد استفاده قرار می گیرد، روشی آسان و بدون درد است. یک پروب پلاستیکی و یا سنسوری که یک سیم به آن وصل است به انگشت دست یا انگشت پا متصل می گردد. این پروب دارای یک چراغ قرمز در یک طرف خود و یک موج یاب یا گیرنده در سوی دیگر است. نور یا طول موج هایی از میان رگ های انگشت دست یا پای فرد تابیده شده و سپس از طریق گیرنده در سوی دیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میزان اکسیژن بر روی صفحه نمایش آن نشان داده می گردد.

سطوح اشباع اکسیژن خون به میزان گیری میزان خون غنی از اکسیژن که از میان جریان خون عبور می کند یاری می کندسطوح اشباع اکسیژن خون به میزان گیری میزان خون غنی از اکسیژن که از میان جریان خون عبور می کند یاری می کند. بعقیده دانشگاه هاوایی میزان طبیعی اکسیژن در بچه ها، حداقل بایستی 97% باشد. این بدان معنا است که حداقل 97% از خونی که در دستگاه گردش خون جریان دارد احتیاجمند اکسیژن اشباع شده است. در حقیقت 97% به عنوان مرز طبیعی در نظر گرفته می گردد. میزان ایده آل اشباع اکسیژن ضروری است چیزی مابین 98 تا 100 درصد باشد. چنانچه این میزان 96% یا کمتر از آن باشد، آنگاه میزانی غیر طبیعی در نظر گرفته می گردد.

سطوح غیر طبیعی اشباع اکسیژن نشان دهنده وجود یک بیماری یا اختلال مانند ذات الریه، آنمی یا کم خونی و سایر بیماری های تنفسی در بدن است. برای مقادیر کم اکسیژن در خون، فرد به درمانی تحت عنوان اکسیژن درمانی احتیاج دارد. جدی گرفتن این شرایط بسیار اهمیت دارد، به این علت که تنگی نفس شدید می تواند به آسیب جبران ناپذیری به اندام های مختلف بدن منجر گردد.

منبع: healthhearty - Dr. Sumaiya Khan